gruszki
Młoda kapusta z owocami
Kapusta z owocami (1861)
W dawnej kuchni polskiej nie jadano bigosów z kapusty kiszonej, tylko słodkiej. Gotowano ją na rosole lub ze smalcem, a dodatek stanowiło mięso lub częściej owoce – jabłka, gruszki czy śliwki. Tak przyrządzona kapusta ma bogaty, słodkawy smak, zupełnie inny niż tradycyjna zasmażana młoda kapusta.
SKŁADNIKI:
1 mała kapusta
1 jabłko
1 gruszka
łyżka smalcu
sól, pieprz
Kapustę poszatkuj, posól i pozostaw na pół godziny. Po tym czasie wypłucz i osusz. Jabłka i gruszki obierz ze skórki i pokrój w kostkę.
Rozpuść w rondelku smalec, podsmaż lekko kapustę. Następnie dodaj owoce i zalej wodą do wysokości kapusty. Dopraw solą i pieprzem. Gotuj dopóki cała woda się nie wygotuje.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Kucharz polski jaki być powinien. Książka podręczna dla ekonomiczno-troskliwych gospodyń”, Bronisława Leśniewska, 1861.
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Kluski saskie z gruszkami
Kluski saskie ze świeżymi gruszkami (1871)
O tych fantastycznych, zapomnianych kluskach pisałam już przy okazji pierwszego przepisu na kluski saskie (tutaj). Kiedyś były bardzo popularne, o czym świadczy ilość i różnorodność przepisów na to danie w książkach i magazynach przełomu XIX i XX wieku. Dziś wersja Lucyny Ćwierczakiewiczowej, na słodko, z gruszkami i śmietanowym sosem.
SKŁADNIKI:
1 bułka kajzerka
90 g szynki
4 jaja
90 g mleka
90 g bułki tartej
100 g mąki pszennej
3 gruszki
2 łyżki miodu
250 ml śmietany 18%
cynamon
sól, pieprz
Mleko zagotować, zalać nim bułkę tartą.
Kajzerkę pokroić w małą kostkę, podsmażyć na maśle, by postały grzaneczki.
Szynkę pokroić w drobną kostkę.
Bułkę tartą, kajzerkę, szynkę, mąkę, jajka, sól i pieprz zmiksować, do uzyskania gęstego ciasta. Robić z niego kulki wielkości orzecha włoskiego, obtoczyć w mące i wrzucać na gotującą się wodę na 5-7 minut.
Gruszki obrać ze skórki, pokroić na 4 części, zalać wodą tak, by zasłoniła 3/4 owoców. Dodać miód, cynamon i gotować do miękkości. Następnie wyjąć gruszki, do wody z gotowania dodać śmietanę z łyżką mąki. Sos podgrzewać, aż lekko zgęstnieje.
Gorące kluski polać sosem, posypać cynamonem i podać z gruszkami. Można je również pokroić następnego dnia na plasterki i podsmażyć na smalcu.
Przepis pochodzi z książki: 365 obiadów za 5 złotych, Lucyna Ćwierczakiewiczowa, 1871.
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Rustykalna tarta z gruszkami
Placek z owocami II (1948)
Tarta z gruszkami to jedno z łatwiejszych ciast, z którym poradzi sobie każdy. Wystarczy zagnieść trzy składniki – masło, mąkę i cukier – i uformować placek na blaszce do pieczenia. Specjalne formy to tarty są zbędne. Według autorki przepisu na wierzch można położyć dżem owocowy lub obgotowane w syropie jabłka, śliwki lub gruszki. Tego rodzaju kruche placki z owocami czy cukrem na wierzchu nie uchodziły za wyrafinowany deser i nie były przeznaczone dla gości – podawano je domownikom do codziennej herbaty. Choć w 1948 roku mogły uchodzić za rarytas.
SKŁADNIKI:
300 g mąki
200 g masła
100 g cukru pudru
4 gruszki
1 łyżka miodu
Mąkę i cukier przesiać przez sito. Dodać pokrojone w kostkę masło i utrzeć palcami do uzyskania konsystencji mokrego piasku. Następnie dodać odrobinę wody i zagnieść ciasto.
Ciasto rozwałkować na placek grubości ok. 1 cm. Położyć na wyłożonej papierem blaszce do pieczenia.
Miód rozpuścić na dużej patelni w pół szklanki wody. Gruszki obrać ze skóry, przekroić na pół, wybrać gniazda nasienne. Ułożyć na patelni i smażyć, dopóki syrop miodowy się nie wygotuje.
Gruszki przełożyć na środek placka, pozostawiając wokół ok. 4 cm wolnego miejsca. Następnie zawinąć brzegi do środka (na gruszki). Można posmarować ciasto jajkiem bądź żółtkiem dla uzyskania ładnego koloru.
Piec w 180 stopniach ok. 40 minut.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Ciasta, ciastka, ciasteczka”, M. Huvert, Łódź 1948
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Ciasto z gruszkami w winie
Melszpejz z gruszek (1900)
Słowo „melszpejz” pochodzi z niemieckiego i oznacza potrawę z mąki. Jednak to nie mąka gra w tych deserach główną rolę, a jajka – białka ubite na sztywną pianę, a żółtka utarte z cukrem na krem. Mąka jest tylko dodatkiem, można zastąpić ją bułką namoczoną w mleku, pokruszonymi sucharkami, biszkoptami, ryżem czy waflami. Dzięki pianie z białek ciasto szybko i wysoko rośnie, lecz równie szybko opada, jak w suflecie, dlatego najlepiej jeść je od razu po wyjęciu z piekarnika. Z bitą śmietaną smakują znakomicie.
SKŁADNIKI:
10 małych gruszek
1,5 szklanki cukru
9 jaj
4 kajzerki
1 szklanka mleka
1 szklanka wina
cynamon, goździki
skórka z cytryny
Gruszki umyć, obrać, wyciąć gniazda nasienne, pokroić w plastry. Zalać winem, dodać pół szklanki cukru, cynamon i goździki. Gotować do miękkości (ale nie mogą się rozpadać). Odsączyć z wina (można je wypić 🙂 )
Kajzerki przekroić na pół, wybrać miękki środek, zalać mlekiem.
Oddzielić białka od żółtek. Białka ubić na sztywną pianę.
Żółtka ubić z resztą cukru, masłem i skórką cytrynową na puszysty krem. Dodać odciśnięte z mleka kajzerki., dokładnie wymieszać.
Delikatnie połączyć białka z pozostała masą.
Formę wysmarować masłem, obsypać mąką. Wyłożyć połowę ciasta, następnie warstwę gruszek i znów ciasto. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 180 stopni. Piec 30 minut.
Podawać ciepłe z sokiem lub bitą śmietaną.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Kucharka litewska”, Wincenta Zawadzka, 1900
Spróbuj również:
|
 |
 |
Gruszki smażone w miodzie
(1913)
Smażenie owoców, kłączy (np. tataraku), bulw, przypraw czy orzechów w miodzie to staropolski sposób wyrabiania słodyczy. Ponieważ niegdyś cukier kosztował fortunę, używano zamiast niego zdrowszego i dużo tańszego miodu. Takie kandyzowane owoce nazywano „konfektami”. Były trwałe, łatwe w przechowywaniu i przez długi czas można było dodawać je do potraw. Gruszki smażone w miodzie to doskonały jesienny deser. Wspaniale smakują z bitą śmietaną lub posypane orzechami.
SKŁADNIKI:
1 kg gruszek
0,5 litra miodu
cukier do posypania
Gruszki obrać ze skórki, przekroić na pół wraz z ogonkiem, wydrążyć pestki. Obgotować w wodzie niemal do miękkości.
Odsączyć z wody, zalać miodem rozpuszczonym w wodzie (syrop z miodu powinien być dosyć gęsty). Odstawić na dzień lub dwa do lodówki.
Po tym czasie smażyć je, dopóki syrop nie wyparuje i nie zgęstnieje. Zrobi się wtedy ciemniejszy i lepki. Gdy syrop zacznie gęstnieć, należy ciągle mieszać i przewracać gruszki na drugą stronę, żeby się nie przypaliły.
Gdy syrop zupełnie się zredukuje, wyjąć gruszki, posypać cukrem i wstawić na kratce do piekarnika. Nastawić minimalną temperaturę i termoobieg i wysuszyć je (ja rzeczywiście tak zrobiłam, ale obsypywanie gruszek dodatkowym cukrem nie ma sensu, bo wizualnie gruszka się nie zmienia, a tylko dodajemy dodatkowych kalorii).
stary przepis oryginalny (źródło: www.polona.pl)
„Uniwersalna książka kucharska”, Maria Ochorowicz-Monatowa, 1913
Spróbuj również:
|
 |
 |