Ciasta i leguminy
Cytrynowy keks z manny
Tani keks do kawy (1948)
Autorka książki, z której pochodzi przepis wielokrotnie nazywa keksem ciasta, które nie zawierają bakalii. Być może wystarczyło upiec je w keksówce, by otrzymało taką nazwę. Cytrynowe ciasto z manną jest bardzo proste i pyszne.
SKŁADNIKI:
60 g masła
150 g cukru
2 jajka
120 g manny
370 g mąki pszennej
1 olejek cytrynowy lub sok i otarta skórka z 1 cytryny
125 ml mleka
pół opakowania proszku do pieczenia
opcjonalnie cukier puder do dekoracji lub lukier cytrynowy
Cukier ubić z jajkami, dodać masło, ubić na gładki krem. Dodać mąkę wymieszaną z kaszą i proszkiem do pieczenia, mleko, sok z cytryny ze skórką lub olejek, zmiksować.
Ciasto przełożyć do keksówki, wstawić do piekarnika nagrzanego do 180 stopni na ok. 40 minut (do suchego patyczka).
Gdy ciasto ostygnie, można posypać je cukrem pudrem lub polać lukrem cytrynowym (cukier puder + sok z cytryny).
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Ciasta, ciastka, ciasteczka”, M. Huvert, Łódź 1948
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Piernik żytni z kawą zbożową
Piernik IV (1941)
Piernik to staropolskie ciasto, które swoją nazwę zawdzięcza przyprawie „piernej” czyli pieprznej. Staropolskie pierniki były bardzo znane i cenione w Europie, a dzieża z zaczynem wchodziła niekiedy w skład posagu panny młodej. Nie było to bowiem ciasto tanie – zawierało sporą ilość miodu oraz cennych, importowanych przypraw. Poniższy przepis pochodzi z książki kucharskiej z 1948 roku, kiedy w Polsce brakowało podstawowych produktów spożywczych. Jest to wersja oszczędniejsza – zamiast mąki pszennej dodaje się tańszą i łatwiej dostępną wtedy, żytnią. Ale żeby piernik był piernikiem musi zawierać miód i aromatyczne przyprawy. Ciekawym dodatkiem jest tu kawa zbożowa.
SKŁADNIKI:
400 g mąki pszennej
1 szklanka miodu
1 łyżka przyprawy do piernika
3/4 szklanki cukru
1 łyżka masła
1 łyżka kawy zbożowej
4 jajka
pół opakowania proszku do pieczenia
marmolada do przełożenia (opcjonalnie)
Miód zagotuj z przyprawą do piernika. Kawę zaparz w połowie szklanki wody, przestudź.
Masło ubij z jajkami i cukrem. Dodaj mąkę, proszek do pieczenia, zaparzoną kawę i przestudzony miód, zmiksuj.
Przełóż ciasto do wysmarowanej masłem i oprószonej mąką keksówki. Piecz w 180 stopniach 40-45 minut (do suchego patyczka). Po ostygnięciu możesz piernik żytni przekroić na pół i przełożyć marmoladą.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Ciasta, ciastka, ciasteczka”, M. Huvert, Łódź 1948
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Pudding z rogalików i jabłek
Wypiekanka z bułki i jabłek (1925)
Desery na bazie czerstwego pieczywa, które dziś nazwalibyśmy puddingiem chlebowym, były sto lat temu popularnym sposobem na wykorzystanie starego chleba, rogali lub bułek. Dodawano do nich rodzynki, orzechy lub owoce. Zazwyczaj kromki chleba zapiekało się polane masą mleczno-jajeczną, w tym przepisie jednak namoczone w mleku rogaliki są zmiksowane z pozostałymi składnikami. W efekcie zyskujemy pyszne, wilgotne ciasto.
Tym razem oryginalny przepis potraktowałam jako punkt wyjścia i zmieniłam nieco proporcje składników, bo zdaje się, że w przepisie z 1925 roku są błędy.
SKŁADNIKI (na małą tortownicę):
2 czerstwe rogale (nie croissanty)
50 g masła
2 jajka
szklanka mleka
50 g cukru
2 średnie jabłka
Rogale pokrój na kromki, włóż do miski i zalej mlekiem, co jakiś czas mieszając, by wszystkie były pokryte mlekiem.
Oddziel żółtka od białek. Białka ubij na pianę, żółtka zmiksuj z masłem i cukrem.
Jabłka obierz ze skórki i zetrzyj na tarce na dużych oczkach.
Do żółtek dodaj rogale, zblenduj (nie musi być koniecznie na gładką masę). Dodaj jabłka, wymieszaj. Na końcu delikatnie wmieszaj ubite białka.
Do tortownicy wysmarowanej masłem i wysypanej bułką tartą przełóż ciasto. Piecz w 180 stopniach 40 minut (do suchego patyczka).
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Polska kuchnia. Gotować… lecz co?”, Skawina 1925
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Legumina poziomkowa
(1931)
Leguminy, czyli desery na bazie jaj, były niegdyś bardzo popularne. Dodawano do nich owoce, ryż, śmietanę. To lekkie i puszyste desery pieczone w małych kokilkach. Legumina poziomkowa jest wilgotna i bardzo aromatyczna – najlepiej zjeść ją od razu po wyjęciu z piekarnika, zanim opadnie. Świetnie smakuje z lodami śmietankowymi lub bitą śmietaną.
SKŁADNIKI:
4 jaja
100 g cukru
60 g bułki tartej
270 g świeżych poziomek
Oddziel żółtka od białek. Żółtka zmiksuj na puszysty krem z cukrem, białka ubij na sztywną pianę. Poziomki zblenduj.
Połącz poszczególne składniki – najpierw żółtka z poziomkami i bułką, na końcu delikatnie wmieszaj pianę z białek.
Foremki do zapiekania posmaruj masłem i wysyp mąką. Przelej ciasto na 1/3 wysokości foremek. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni. Piecz 30-40 minut (w zależności od wielkości foremek – do suchego patyczka).
Podawaj ciepłe lub schłodzone, według uznania.
stary przepis oryginalny (wwwpolona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Ciasto drożdżowe z ryżu
Ciasto z ryżu (1898)
Na przełomie XIX i XX wieku desery na bazie ryżu były bardzo popularne. Ryż zapiekany z owocami, gotowany na gęsto i podawany z sokiem owocowym, czy suflety ryzowe to przepisy, które często można znaleźć w starych książkach kucharskich. Dziś przedstawiam ciasto drożdżowe z ryżem, bardzo wilgotne i treściwe, godne wypróbowania.
SKŁADNIKI:
180 g zwykłego ryżu (nie basmati)
120 g mleka
200 g masła
200 g cukru
150 g mąki
200 g mielonych migdałów
garść rodzynek
2 jajka
1/3 kostki świeżych drożdży
Ugotować ryż na gęsto.
Mleko lekko podgrzać, rozpuścić w nim drożdże z odrobiną cukru.
Masło ubić z resztą cukru. Dodać jajka, następnie wszystkie pozostałe składniki, zmiksować.
Ciasto przełożyć do formy (powinno zajmować maksymalnie 3/4 formy), odstawić pod ściereczką do wyrośnięcia na co najmniej godzinę. Po tym czasie wstawić do piekarnika, nastawiając temperaturę 180 stopni.
Piec około 45 minut. Przed wyjęciem ciasta, sprawdzić patyczkiem, czy est upieczone. Podawać wystygnięte.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jarska kuchnia zawierająca wypróbowane przepisy przyrządzania smacznych a zdrowych potraw roślinnych”, Maria Czarnowska, 1898
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Ciasteczka serowe
Ciastka serowe I (1948)
Nie tylko sernik można zrobić z twarogu – te proste ciasteczka są pyszne i długo utrzymują świeżość. Zamiast gotowego sera na sernik można użyć zwykłego twarogu zmielonego blenderem.
SKŁADNIKI:
250 g mielonego twarogu
1 jajko (+ jajko do posmarowania ciastek)
200 g cukru
pół opakowania proszku do pieczenia
2 łyżki mleka
2 łyżki śmietany
500 g mąki
1 opakowanie cukru waniliowego
Wszystkie składniki zagnieść. Ciasto cienko rozwałkować, wycinać ciasteczka. Przełożyć je na blachę wyłożona papierem do pieczenia, posmarować rozkłóconym jajkiem, posypać cukrem. Piec w 180 stopniach ok. 20 minut (do zarumienienia).
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Ciasta, ciastka, ciasteczka”, M. Huvert, Łódź 1948
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Ruloniki z marmoladą
Ciastka cytrynowe (1931)
Te ciasteczka nie tylko atrakcyjnie wyglądają, ale i wspaniale smakują. Wyrabianie ciasta przypomina nieco przygotowywanie ciasta francuskiego – kilkukrotne składanie ciasta i rozwałkowywanie sprawia, że ciasteczka mają strukturę listkową, są chrupiące, o lekkim cytrynowym aromacie. Do nadziania użyłam domowej konfitury malinowej, ale możecie użyć dowolnej – powinna mieć zwartą konsystencję, żeby nie wypłynęła w czasie pieczenia.
SKŁADNIKI:
250 g masła 82%
250 g mąki pszennej
2 jajka
2 łyżki śmietany 18%
sok i skórka z 1 cytryny
40 g cukru
40 g mielonych migdałów
marmolada do nadzienia
Na stolnicę wsyp mąkę z cukrem. Dodaj pokrojone na małe kawałki masło w temperaturze pokojowej, wyrób za pomocą dłoni ciasto przypominające mokry piasek. Dodaj sok i skórkę z cytryny, śmietanę i żółtka. Wyrób ciasto, rozwałkuj bardzo cienko i złóż, tworząc kwadrat/prostokąt – bok lewy do środka, następnie prawy, następnie górny i dolny. Rozwałkuj ponownie ciasto i powtórz czynność (4-6 razy).
Rozwałkuj ciasto ostatni raz na kształt prostokąta. Potnij je na kwadraty wielkości 7×7 cm. Na każdym z kwadratów rozprowadź niewielką ilość marmolady, pozostawiając czyste brzegi.
Roluj ciastka. Zwilż brzeg wodą i dociśnij do rulonu, by ciastko nie otworzyło się w czasie pieczenia.
Ułóż ciastka na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia łączeniem do dołu. Posmaruj je białkiem i posyp migdałami. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i piecz 20 minut.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
|
 |
 |
Mazurek pomarańczowy
(1931)
Mazurki były najoryginalniejszymi i najbardziej zdobnymi wielkanocnymi ciastami w dawnej polskiej kuchni, i pozostały nimi do dziś. Mazurek pomarańczowy to ciasto migdałowo-bezowe z dużą ilością kandyzowanej skórki pomarańczowej. Polecam usmażyć samemu skórkę, jest o wiele smaczniejsza niż kupna, można ją zamrozić w słoiczku – przyda się na Boże Narodzenie, do keksów lub jabłecznika. Mazurek pomarańczowy jest miękki i delikatny, bardzo aromatyczny. Na pewno zaskoczy smakiem gości zasiadających przy wielkanocnym stole.
SKŁADNIKI:
120 g mąki pszennej
120 g mielonych migdałów
120 g kandyzowanej skórki pomarańczowej
120 g cukru (można dodać mniej, jeśli skórka jest w słodkim syropie)
5 gotowanych żółtek
2 surowe żółtka
7 białek na pianę
1 laska wanilii lub łyżeczka ekstraktu waniliowego
opłatki/andruty/oblaty śląskie (3-5 sztuk)
4 łyżki cukru pudru
1-2 łyżki soku z pomarańczy
Do miski dodaj mąkę, mielone migdały, starte na tarce o małych oczkach gotowane żółtka, surowe żółtka, wanilię, cukier i skórkę pomarańczową. Wymieszaj.
Białka ubij na pianę, dodaj delikatnie do ciasta.
Ciasto nakładaj za pomocą łyżki na opłatki (na ok. 1,5 cm grubości). Wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i piecz ok. 20 minut (do suchego patyczka).
Podczas gdy mazurek pomarańczowy się piecze, przygotuj lukier: do miseczki wsyp cukier puder. Dodaj łyżkę soku z pomarańczy i dobrze wymieszaj. Jeśli lukier będzie zbyt gęsty, dodaj jeszcze trochę soku.
Ostudzone mazurki polukruj. W zamkniętej puszce można je przechowywać nawet 2 tygodnie.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Babka pomarańczowa na sodzie
Babka angielska (1931)
Staropolskie baby uchodzą za trudne do upieczenia, czasochłonne i wymagające kopy jajek. W książkach kucharskich z I połowy XX wieku również dominują takie przepisy, ale na szczęście Maria Disslowa proponuje kilka bardzo prostych babek. Babka pomarańczowa na sodzie to tak naprawdę proste ciasto ucierane, które uda się każdemu. Zawiera bardzo mało cukru – jeśli wolicie słodsze wypieki, dodajcie go więcej lub polukrujcie babkę, najlepiej lukrem pomarańczowym.
SKŁADNIKI:
500 g mąki pszennej
120 g cukru
120 g rodzynek
4 jajka
250 ml mleka
10 g sody
skórka otarta z jednej pomarańczy
Zmiksuj jajka, mleko, cukier i skórkę z pomarańczy. Dodaj mąkę, rodzynki i sodę, wymieszaj.
Formę do baby wysmaruj masłem i oprósz mąką. Przełóż ciasto do 2/3 wysokości formy. Piecz w piekarniku nagrzanym na 180 stopni przez 50-60 minut (do suchego patyczka).
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
 |
 |
 |
Czekoladowy mazurek z mąki ryżowej
Mazurek ryżowy (1931)
Stare przepisy na mazurki nie przestają mnie zaskakiwać. Okazuje się, że prawie sto lat temu używano mąki ryżowej! Disslowa dodała ją do mielonych migdałów, by upiec bezglutenowy, chrupiący mazurek pokryty czekoladą i pistacjami. To kolejna wariacja na temat tego wielkanocnego ciasta, którą trzeba wypróbować.
SKŁADNIKI:
na ciasto:
120 g mąki ryżowej
120 g cukru (użyłam pudru)
120 g gorzkiej czekolady
120 g mielonych migdałów
6 żółtek
laska wanilii lub ekstrakt waniliowy
do dekoracji:
czekolada deserowa lub mleczna
pistacje
120 g gorzkiej czekolady zetrzyj na tarce na małych oczkach. Wymieszaj łyżką wszystkie składniki ciasta. Na papierze do pieczenia uformuj dowolny kształt mazurka. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i piecz 40 minut.
Gdy mazurek ostygnie udekoruj go czekoladą rozpuszczoną w kąpieli wodnej i posyp siekanymi pistacjami.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
|
 |
|