placki

Wytrawny tort szpinakowy

Naleśniki ze szpinakiem (1925)

Tort naleśnikowy ze szpinakiem to świetny pomysł na pyszny i elegancki obiad – niby to zwykłe naleśniki ze szpinakiem, ale w takiej formie smakują zupełnie inaczej. Można go podawać z ulubionym sosem, choć i bez niego smakuje wyśmienicie. 

SKŁADNIKI:

na naleśniki:

1 szklanka mąki (u mnie pszenna i owsiana)

1,5 szklanki mleka

2 jajka

sól, pieprz

farsz:

300 g mrożonego szpinaku

2 ząbki czosnku

sól, pieprz

2 łyżki masła

1 łyżka mąki pszennej

1 jajko

1 łyżka mleka

Zrobić naleśniki wielkości tortownicy, w której będzie pieczony tort.

Przygotować farsz: szpinak dusić z czosnkiem, solą i pieprzem.

Na patelni przygotować zasmażkę: rozpuścić masło, dodać mąkę, krótko mieszać, następnie dodać do szpinaku, wymieszać i chwilę poddusić.

Tortownicę wysmarować masłem, posypać mąką. Na dno położyć naleśnik, posmarować go cienką warstwą szpinaku, następnie tworzyć kolejne warstwy aż do wyczerpania się składników. Na samej górze powinien znaleźć się naleśnik.

Jajko zmiksować z łyżką mleka, solą i pieprzem, wylać na wierzch tortu. Piec w 180 stopniach przez 35 minut. Podawać ciepły.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

„Polska kuchnia. Gotować… lecz co?”, Skawina 1925

 

Spróbuj również:

Omlet ze śliwkami

(1898)

Omlet to danie znane w Polsce od wieków. Jego podstawowym składnikiem są jajka. Najczęściej przyrządza się go z piany z białek, zmieszanej z żółtkami i mąką. W starych książkach kucharskich nazwa „omlet” często stosowana jest wymiennie z „plackiem” i „blinem”. Potrawę z tego przepisu dziś nazwalibyśmy naleśnikiem, tyle że grubszym i pożywniejszym. Przyrządzenie jej zajmuje kilka minut, a śliwki można zastąpić innymi sezonowymi owocami.

SKŁADNIKI:

2 jajka

30 g mleka

50 g mąki pszennej

4 nieduże śliwki węgierki

masło do smażenia

cukier puder do podania

Jajka zmiksować z mąką i mlekiem. Śliwki umyć i pokroić na mniejsze kawałki.

Na patelni rozpuścić masło. Wylać połowę ciasta. Gdy ciasto nieco się przypiecze, położyć na wierzch śliwki i przykryć pozostałym ciastem.

Gdy spód jest gotowy, a wierzch lekko ścięty, przekręcić omlet na drugą stronę i smażyć do zarumienienia. Podawać ciepły, posypany cukrem pudrem.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

„Jarska kuchnia zawierająca wypróbowane przepisy przyrządzania smacznych a zdrowych potraw roślinnych”, Maria Czarnowska, 1898

 

 

Spróbuj również:


Błyskawiczne racuchy na śmietanie

Racuszki (1917)

Dziś racuchy kojarzą się z placuszkami drożdżowymi smażonymi na głębokim tłuszczu. Dawniej nazwy „racuchy”, „bliny” i „placki” stosowano wymiennie i tak, jak dzisiejszy przepis, wcale nie musiały zawierać drożdży. Te trzyskładnikowe placuszki nie zawierają żadnego środka spulchniającego, mimo to są niesamowicie puszyste.

SKŁADNIKI (na 12 małych racuchów):

150 g mąki

140 g śmietany 18%

2 jajka

sól

olej do smażenia

owoce do podania

Mąkę, śmietanę, jajka i szczyptę soli zmiksować.

Rozgrzać olej na patelni. Powinno być go sporo, żeby racuchy ładnie rosły.

Łyżką kłaść porcje ciasta na patelnię, smażyć do zarumienienia. Podawać z owocami sezonowymi lub polane sokiem.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

Kuchnia polsko-amerykańska. Jedyna odpowiednia książka kucharska dla gospodyń polskich w Ameryce, A.J. Kamionka, 1917

Spróbuj również:


Racuchy

Racuszki lepsze (1931)

Racuchy to klasyczna potrawa babcinej kuchni. Puszyste, chrupiące i maślane, doskonale smakują z domowymi konfiturami. Wystarczy kilka, żeby zaspokoić głód i ochotę na coś słodkiego. Do podstawowego przepisu można dodać świeże owoce – starte kwaśne jabłko, borówki czy maliny. 

SKŁADNIKI:

3 szklanki mąki

2 szklanki mleka

30 g drożdży

2 jajka

50 g masła

szczypta soli

1 łyżka cukru

smalec lub masło klarowane do smażenia

Drożdże rozpuścić w letnim mleku z dodatkiem szczypty soli i odrobiny cukru. Dodać do mąki, wyrobić ciasto i pozostawić w cieple do wyrośnięcia.

Oddzielić żółtka od białek. Żółtka utrzeć z masłem i łyżką cukru na krem. Dodać do ciasta, wyrobić.

Białka ubić na pianę, dodać do ciasta, delikatnie wymieszać łyżką.

Rozgrzać tłuszcz, na tę ilość ciasta kostkę smalcu. Na gorący smalec kłaść łyżką porcje ciasta, zrumienić z obu stron. Podawać z cukrem pudrem lub konfiturami.

 

stary przepis oryginalny 

RACUSZKI LEPSZE. Trzy szklanki mąki rozczynić dwiema szklankami mleka letniego z rozpuszczonemi w tem mleku trzema deka drożdży: włożyć łyżeczkę soli, wybić doskonale, postawić w cieple, aby podrosło. Dwa żółtka ubić do białości z dobrą łyżką cukru, domięszać do ciasta, dodać pięć deka surowego masła, doskonale wyrobić ciasto, nakoniec dodać dwa pozostałe białka, ubite na sztywną pianę. Dać podrosnąć powtórnie. Szmalec lub masło z dodatkiem oliwy rozpalić na głębokiej patelni. Maczać łyżkę w tym tłuszczu, brać nią podłużne kawałki ciasta i kłaść na rozpalony tłuszcz. Ładnie z obu stron zrumienić i podawać gorące. Wybornem uzupełnieniem zarówno lepszych, jak i pospolitych racuchów są powidła śliwkowe lub borówkowe i kwaśna śmietana, podane jednocześnie.

Elżbieta Kiewnarska, Potrawy z kasz i mąki, 1931

Spróbuj również:


Kapeć

(1941)

Kapeć to puszysty omlet, który swoją nazwę zawdzięcza szybkiemu opadaniu po usmażeniu. Ale choć robiłam go kilkukrotnie, nigdy nie zrobił się „kapciowaty” – jest miękki i niezwykle sycący, mimo że składa się jedynie z mąki i jaj. W dodatku jest tak pyszny, że mogłabym go jeść codziennie. Przepis pochodzi z książki kucharskiej z czasów II wojny światowej, zawierającej przepisy na oszczędne dania z podstawowych składników.

SKŁADNIKI:

2 jaja

4 czubate łyżki mąki

cebula

smalec ze skwarkami lub olej do smażenia

sól, pieprz

Oddzielić białka od żółtek. Białka ubić na pianę. Żółtka zmiksować z mąką. Dodać tyle wody, żeby masa miała konsystencję budyniu. Posolić, popieprzyć i ostrożnie zmieszać z białkami.

Cebulę pokroić w piórka, przysmażyć na smalcu ze skwarkami lub oleju. Na patelnię, na której znajduje się cebula wylać ciasto. Gdy omlet z jednej strony się przyrumieni, zsunąć go na talerz i przewrócić na drugą stronę. Jeść ciepły.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

Elżbieta Kiewnarska, 100 potraw oszczędnościowych doby dzisiejszej, 1941

Spróbuj również:


Kotlety z grzybów

Kotlety grzybowe (1927)

Grzyby zawsze były ważnym składnikiem polskich potraw. Łatwo dostępne i darmowe stanowiły niezbędny element jadłospisu wszystkich grup społecznych. W dodatku były dozwolone w czasie postu, a ten trwał znacznie dłużej niż dziś – poszczono nie tylko przed Wielkanocą i w piątki, ale również w środy,  soboty i wigilie wszystkich świąt kościelnych. Nic dziwnego, że w starych książkach kucharskich można znaleźć wiele przepisów na dania z grzybów. Dzisiejsze kotleciki z powodzeniem mogą zastąpić kotlety mięsne, są pyszne i sycące.

SKŁADNIKI:

250 g świeżych grzybów

0,5 łyżki masła

1 cebula

50 g świeżej bułki 

pół łyżki śmietany 18%

1 jajko

świeży koperek

mąka

mleko do wymoczenia bułki

Grzyby umyć i drobno posiekać. Można zetrzeć na tarce o dużych oczkach.

Cebulę posiekać, usmażyć na maśle.

Bułkę zalać mlekiem, poczekać 10 minut, aż je wchłonie. Odcisnąć w dłoniach z nadmiaru mleka, drobno pokruszyć.

Grzyby połączyć z cebulą, bułką, posiekanym koperkiem, jajkiem i śmietaną. Doprawić solą i pieprzem. Jeśli masa będzie zbyt rzadka, dodać 2-3 łyżki mąki.

Jeśli to możliwe formować kotleciki w dłoni, obtoczyć w mące i smażyć na oleju. Jeśli ciasto jest zbyt rzadkie, by formować je w dłoniach, nakładać bezpośrednio na patelnię i smażyć do zrumienienia. Podawać ze śmietaną.

 

stary przepis oryginalny:

KOTLETY Z GRZYBÓW. Pół kilo młodych grzybów usiekać jak najdrobniej, łyżkę masła zasmażyć z dwiema utartemi na tarce cebulami, ostudzić. Dodać dziesięć deka bułeczki, rozmoczonej w wodzie, lub mleku, dziesięć deka bułeczki suchej tartej, łyżkę śmietany, dwa małe jajka całe, lub jedno duże, garstkę koperku, soli do smaku, odrobinę pieprzu; wyrobić wszystko na gładką masę, podzielić na osiem równych części, uformować zgrabne kotlety, utarzać w mące i usmażyć na rumiano na maśle, lub fryturze. Obłożyć temi kotletami młode kartofle, lub purée kartoflane, lub też podać do nich sos śmietanowy.

Elżbieta Kiewnarska, „Potrawy i konserwy z grzybów”, 1927

 

 

Spróbuj również:


 

Pieczony omlet malinowy

Auflauf z poziomek lub malin (1913)

Czym jest auflauf pisałam przy okazji przepisu na ciasto ptysiowe z morelami (przepis tutaj). Ten przepis jest zupełnie inny, nie zawiera mąki tylko odrobinę bułki tartej, a omlet pieczony jest w kąpieli wodnej. Dzięki temu jest delikatny i wilgotny. 

SKŁADNIKI:

3 jajka

2 łyżki cukru

160 g malin

2 łyżki bułki tartej (lub kaszy manny)

Maliny zblendować i przetrzeć przez sito, by pozbyć się pestek (mnie nie przeszkadzają pestki i nie przecieram).

Oddzielić żółtka od białek. Białka ubić na pianę z dodatkiem cukru. Żółtka połączyć z malinami i bułką tartą. Następnie oddać do piany, delikatnie wymieszać.

Masę przełożyć do wysmarowanej masłem i wysypanej mąką formy. Następnie przygotować większą formę/blachę, napełnić wodą. Formę z ciastem włożyć do kąpieli wodnej i piec w 180 stopniach ok. 30-40 minut. Podawać na ciepło lub na zimno.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

Uniwersalna książka kucharska”, Maria Ochorowicz-Monatowa, 1913

 

 

Spróbuj również:


 

 

Placuszki ze zsiadłego mleka z owocami

Bliny na sodzie (1917)

Proste puchate placuszki na zsiadłym mleku i sodzie można wzbogacić dowolnymi owocami sezonowymi.

SKŁADNIKI:

2 filiżanki mąki pszennej

2 filiżanki zsiadłego mleka

2 jajka

2 łyżki rozpuszczonego masła

1 łyżeczka sody

sól

opcjonalnie owoce sezonowe pokrojone

Wszystkie składniki oprócz owoców wymieszać mikserem, Na koniec dodać owoce i delikatnie wmieszać łyżką w ciasto. Smażyć na suchej patelni. Podawać z cukrem śmietaną lub ulubionymi dodatkami.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

Kuchnia polsko-amerykańska. Jedyna odpowiednia książka kucharska dla gospodyń polskich w Ameryce, A.J. Kamionka, 1917

 

Spróbuj również:


Omlety szpinakowe

Omlet po prowensalsku (1913)

Maria Monatowa wśród licznych przepisów na wytrawne omlety wymienia aż dwa ze szpinakiem. W pierwszym szpinak jest przyrządzany w typowy dla tamtych czasów sposób – duszony z zasmażką z mąki – i wkładany do gotowego omletu jako nadzienie. W tym przepisie, który autorka miała okazję wypróbować na południu Francji, szpinak jest blendowany i dodany do masy jajecznej. Powstałe omlety można napełnić serkiem śmietanowym lub łososiem wędzonym, pokroić na grubsze plastry i serwować jako przekąskę.

SKŁADNIKI:

2 garści świeżego szpinaku

3 jajka

łyżka śmietany 18%

ząbek czosnku

sól, pieprz

Szpinak umyć, wyłożyć na patelnię, posolić, dodać przeciśnięty czosnek i odrobinę wody. Dusić, póki szpinak nie zmięknie, a woda wyparuje.

Szpinak zdjąć z patelni, zblendować.

Jajka ubić, na koniec dodać śmietanę i szpinak, wymieszać.

Z powstałego ciasta smażyć 2-3 omlety. Jeść na ciepło lub zimno z ulubionymi dodatkami.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

„Uniwersalna książka kucharska”, Maria Ochorowicz-Monatowa, 1913

spróbuj również:


Omlet z młodymi warzywami

Omlet „a la Jardiniere” (1913)

Puszysty omlet z młodymi warzywami podduszonymi na maśle wygląda dokładnie tak, jak smakuje – doskonale. Monatowa w swojej książce kucharskiej podaje uniwersalny przepis na omlet, który można urozmaicić różnymi dodatkami: rakami, cynaderkami, truflami, pieczarkami, pomidorami, rydzami, a nawet wędzoną rybą. To jest wiosenna wersja omletu z młodą marchewką, szparagami, groszkiem, pietruszką i kalarepką.

SKŁADNIKI

na omlet:

łyżka masła

3 jaja

0,5 łyżki mąki

na farsz:

młoda marchewka

młoda pietruszka

kilka szparagów

kawałek kalarepki

kilka fasolek szparagowych

garść zielonego groszku

Warzywa umyj i drobno pokrój. Na patelni rozpuść kawałek masła, podsmaż warzywa, dolej trochę wody i duś pod przykryciem, dopóki nie zmiękną.

Na drugiej patelni usmaż z jednej strony omlet według tego przepisu. Gdy będzie gotowy, przerzuć go nieusmażoną stroną na warzywa. Smaż do zrumienienia. Wydaj na stół ciepły.

 

stary przepis oryginalny (www.polona.pl)

„Uniwersalna książka kucharska”, Maria Ochorowicz-Monatowa, 1913

 

spróbuj również: