Ciasta i leguminy
Babka pomarańczowa na sodzie
Babka angielska (1931)
Staropolskie baby uchodzą za trudne do upieczenia, czasochłonne i wymagające kopy jajek. W książkach kucharskich z I połowy XX wieku również dominują takie przepisy, ale na szczęście Maria Disslowa proponuje kilka bardzo prostych babek. Babka pomarańczowa na sodzie to tak naprawdę proste ciasto ucierane, które uda się każdemu. Zawiera bardzo mało cukru – jeśli wolicie słodsze wypieki, dodajcie go więcej lub polukrujcie babkę, najlepiej lukrem pomarańczowym.
SKŁADNIKI:
500 g mąki pszennej
120 g cukru
120 g rodzynek
4 jajka
250 ml mleka
10 g sody
skórka otarta z jednej pomarańczy
Zmiksuj jajka, mleko, cukier i skórkę z pomarańczy. Dodaj mąkę, rodzynki i sodę, wymieszaj.
Formę do baby wysmaruj masłem i oprósz mąką. Przełóż ciasto do 2/3 wysokości formy. Piecz w piekarniku nagrzanym na 180 stopni przez 50-60 minut (do suchego patyczka).
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
Czekoladowy mazurek z mąki ryżowej
Mazurek ryżowy (1931)
Stare przepisy na mazurki nie przestają mnie zaskakiwać. Okazuje się, że prawie sto lat temu używano mąki ryżowej! Disslowa dodała ją do mielonych migdałów, by upiec bezglutenowy, chrupiący mazurek pokryty czekoladą i pistacjami. To kolejna wariacja na temat tego wielkanocnego ciasta, którą trzeba wypróbować.
SKŁADNIKI:
na ciasto:
120 g mąki ryżowej
120 g cukru (użyłam pudru)
120 g gorzkiej czekolady
120 g mielonych migdałów
6 żółtek
laska wanilii lub ekstrakt waniliowy
do dekoracji:
czekolada deserowa lub mleczna
pistacje
120 g gorzkiej czekolady zetrzyj na tarce na małych oczkach. Wymieszaj łyżką wszystkie składniki ciasta. Na papierze do pieczenia uformuj dowolny kształt mazurka. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i piecz 40 minut.
Gdy mazurek ostygnie udekoruj go czekoladą rozpuszczoną w kąpieli wodnej i posyp siekanymi pistacjami.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
Mazurek czekoladowy
(1931)
Kolejny przepis na oryginalny mazurek: mocno czekoladowy, z migdałowym nadzieniem, pełen smaków, bakalii i bogato przybrany – taki właśnie powinien być prawdziwy staropolski mazurek. Czekoladowe ciasto jest pyszne i kruche, do jego przygotowania należy użyć gorzkiej czekolady lub z niewielką domieszką mlecznej. Z podanej porcji wychodzi jeden duży mazurek lub dwa małe.
SKŁADNIKI:
na ciasto:
500 g mąki
370 g masła 82%
120 g cukru
2 tabliczki gorzkiej czekolady
4 żółtka
na przełożenie:
250 g migdałów
250 g cukru (dałam mniej)
125 ml wody
1-2 łyżki soku z cytryny
laska wanilii lub łyżeczka ekstraktu waniliowego
na polewę:
2 tabliczki gorzkiej lub deserowej czekolady
3 łyżki śmietany 30%
Przygotuj ciasto: rozpuść czekoladę w kąpieli wodnej. W misce utrzyj masło z cukrem i żółtkami, dodaj rozpuszczoną czekoladę i mąkę. Zagnieć ciasto, włóż do lodówki. W tym czasie przygotuj krem do przełożenia.
By przygotować krem, zmiksuj migdały, utrzyj z cukrem i sokiem z cytryny – ucieraj co najmniej 5 minut, dopóki masa nie zbieleje. Dodaj wanilię i wodę (dodawaj po łyżeczce, kontrolując konsystencję. Krem powinien być gęsty).
Wyjmij ciasto z lodówki i rozwałkuj. Przenieś na blachę wyłożoną papierem do pieczenia – możesz upiec jeden duży prostokątny blat ciasta i od razu po upieczeniu przekroić go na pół (ale nie próbuj go przenosić na ciepło, bo się rozpadnie), możesz też upiec dwa blaty identycznej wielkości. Ciasto włóż do piekarnika rozgrzanego do 180 stopni i piecz 25-30 minut – do suchego patyczka. Pozostaw blaty ciasta do całkowitego ostygnięcia.
Gdy ciasto wystygnie, na jednym z blatów równomiernie rozłóż nadzienie i przykryj drugim blatem.
Zrób polewę: rozpuść czekoladę w kąpieli wodnej, dodaj śmietanę, wymieszaj. Pokryj polewą wierzch ciasta, ozdób bakaliami. Wstaw mazurek do lodówki na kilka godzin.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
Ciasteczka owsiane
Makaroniki II, oszczędne (1948)
Ciasteczka owsiane zyskały dużą popularność i cieszą się opinią zdrowej przekąski. Nie jest to do końca prawda, ponieważ zawierają cukier, ale z pewnością są pyszne. W starych książkach kucharskich można znaleźć wiele przepisów na desery zawierające płatki lub mąkę owsianą. Z tego przepisu uzyskacie pyszne, chrupiące, aromatyczne ciasteczka, które trzymane w zamkniętej puszce zachowają na długo świeżość.
SKŁADNIKI:
300 g płatków owsianych górskich
100 g masła
150 g cukru (lub mniej, są słodkie)
2 jajka
50 g mąki pszennej
1 łyżeczka proszku do pieczenia
pół opakowania cukru waniliowego
kilka kropli aromatu migdałowego
Na patelni rozpuść 50 g masła i łyżkę cukru. Dodaj płatki, wymieszaj i podpraż do zarumienienia.
W misce zmiksuj pozostałe masło, jajka, pozostały cukier i cukier waniliowy. Dodaj mąkę, proszek do pieczenia i aromat. Na koniec wsyp płatki owsiane, wymieszaj łyżką.
Na blaszce połóż papier do pieczenia. Łyżką nakładaj masę na ciasteczka owsiane – zrób duże odstępy, ponieważ ciasteczka urosną i się rozpłyną. Wstaw blachę do nagrzanego do 180 stopni piekarnika. Piecz 9-10 minut.
Ciasteczka owsiane zdejmij z blachy dopiero po całkowitym ostygnięciu, gdy będą twarde.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Ciasta, ciastka, ciasteczka”, M. Huvert, Łódź 1948
Spróbuj również:
Wieńce pomarańczowe
Obwarzanki pomarańczowe (1931)
Przepis na te ciasteczka w książce Marii Dislowej znajduje się w rozdziale „Herbatniki”. W istocie herbatnikami niegdyś nazywano różne ciasteczka podawane do herbaty. A ich wybór był ogromny – ciasteczka na bazie bezy, kruche, makaroniki, rożki, tartaletki, pokrojone w plastry i wysuszone na sucharki keksy i ćwibaki. Wieńce pomarańczowe są niezwykle aromatyczne i chrupiące. Należy jednak pamiętać, że z czasem miękną (choć nadal smakują pysznie).
SKŁADNIKI:
100 g mielonych migdałów
100 g cukru (lub mniej, są dość słodkie)
2 surowe żółtka
50 g kandyzowanej skórki pomarańczowej
Żółtka ubij z cukrem na puszysty, jasny krem. Dodaj migdały i skórki pomarańczowe, wymieszaj dokładnie.
Przełóż masę na wieńce do rękawa cukierniczego z szeroką końcówką (lub do torebki strunowej z obciętym rogiem). Na blaszce wyłożonej papierem wyciskaj okręgi (możesz je sobie namalować na papierze, żeby były równej wielkości). Pamiętaj, że w czasie pieczenia ciastka się nieco rozpłyną – zrób odpowiednie odstępy między nimi.
Piecz w 180 stopniach przez 12 minut. Zdejmij z blaszki, gdy ostygną.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
Bardzo bakaliowy keks
Keks z bakaliami (1948)
Ten keks to zupełnie niezwykłe ciasto – zawiera ponad pięć razy więcej bakalii niż mąki! Oprócz tego, że jest pyszny, można go długo przechowywać i wcale się nie starzeje. Radzę jednak dodać naturalne bakalie, zamiast aromatyzowanych, kolorowych kostek, które można kupić w sklepach przed świętami.
SKŁADNIKI:
120 g cukru
3 jajka
60 g migdałów
120 g orzechów laskowych (u mnie włoskie ze względu na alergię, też świetnie pasują)
120 g fig
250 g rodzynek
120 g naturalnej skórki cytrynowej kandyzowanej
pół łyżeczki cynamonu
1 łyżeczka proszku do pieczenia
120 g mąki pszennej
Cukier ubij z jajami na puszysty krem.
Mąkę wymieszaj z proszkiem do pieczenia i cynamonem.
Migdały i orzechy lekko rozdrobnij, figi pokrój w paski.
Do ubitych jaj dodaj bakalie i mąkę, wymieszaj łyżką. Masę przełóż do wyłożonej papierem keksówki. Piecz przez 45-55 minut w 180 stopniach (do suchego patyczka).
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Ciasta, ciastka, ciasteczka”, M. Huvert, Łódź 1948
Spróbuj również:
Łuki czekoladowe
Łuczki czekoladowe (1931)
Ciasteczka zwane „łukami” lub „łuczkami były niegdyś bardzo popularne. Sama Disslowa podaje pięć przepisów na nie – łuczki biszkoptowe, kruche, bezowe, migdałowe, ale w innych książkach kucharskich z początku XX wieku również bez trudu można znaleźć przepisy na te słodkości. Najładniejszy kształt uzyskacie, piekąc je w specjalnych metalowych lub silikonowych foremkach w kształcie półksiężyców. Można również stworzyć kształt łuków na blaszce za pomocą rękawa cukierniczego. Łuki czekoladowe najlepiej smakują od razu po upieczeniu – są chrupiące. Z czasem miękną. Ale po włożeniu do metalowej puszki znów odzyskują chrupkość – po tygodniu smakują jak świeżo pieczone!
SKŁADNIKI:
100 g mielonych migdałów
100 g cukru
3 białka
100 g gorzkiej czekolady
Do zmielonych migdałów dodaj startą na drobnych oczkach czekoladę, wymieszaj.
Ubij białka z cukrem na sztywną pianę. Delikatnie wmieszaj w nią migdały z czekoladą.
Przełóż masę na łuki czekoladowe do rękawa cukierniczego z szeroką końcówką. Jeśli posiadasz foremki do pieczenia półksiężyców natłuszcz je masłem i wysyp mąką, po czym za pomocą rękawa wyciskaj ciasto. Jeśli nie posiadasz takich foremek, wyłóż blachę do pieczenia papierem i za pomocą rękawa utwórz kształt łuków z ciasta. Pamiętaj, że nawet jeśli białka będą dobrze ubite, ciastka mogą nie utrzymać idealnego kształtu podczas pieczenia.
Foremki piecz ok. 20 minut, a ciastka na blaszce 12-15 minut w temperaturze 180 stopni.
Wyjmij łuki czekoladowe z foremek/blachy dopiero po całkowitym ostygnięciu.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również:
Imbirki
(1931)
Imbirki to nic innego jak kruche maślane ciasteczka z imbirem.
SKŁADNIKI:
120 g cukru (albo mniej, wychodzą słodkie z tej ilości)
120 g masła 82%
120 g mąki pszennej
2 żółtka
skórka z 1 cytryny
0,5 łyżeczki mielonego imbiru
Zmieszaj mąkę z cukrem, imbirem i skórką z cytryny. Dodaj masło i zagniataj do uzyskania konsystencji mokrego piasku. Na koniec dodaj żółtka i zagnieć szybko ciasto.
Kulę ciasta schowaj do lodówki na co najmniej 30 minut. Po tym czasie rozwałkuj i wycinaj ciastka.
Piekarnik nagrzej do 180 stopni. Blachę wyłóż papierem do pieczenia. Ciastka piecz przez 15-20 minut – do zarumienienia.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Jak gotować. Praktyczny podręcznik kucharstwa (…)” , Maria Disslowa, 1931
Spróbuj również innych dań z fasolką:
Ciasto parzone z rabarbarem
Wypiekanka z rabarbaru (1925)
Ciasto parzone używane jest głównie do ptysiów, ale można zrobić z niego również większy deser (np. z morelami, tutaj znajdziesz przepis). Do przygotowania tego ciasta używamy gotowanego rabarbaru, który zazwyczaj wyrzuca się po ugotowaniu kompotu. Jest to więc świetny przepis w duchu zero waste. Słodkie migdałowo-cytrynowe ciasto cudownie kontrastuje z kwaskowatym nadzieniem. Najlepiej smakuje od razu po upieczeniu.
SKŁADNIKI:
100 g mąki pszennej
75 g cukru
75 g mielonych migdałów
75 g masła
skórka starta z 1 cytryny
5 jaj
250 ml mleka
300 g rabarbaru gotowanego, odsączonego porządnie
W rondlu umieść mleko, cukier i masło. Mieszaj, do rozpuszczenia masła. Następnie dodaj mąkę zmieszaną z mielonymi migdałami i mieszaj trzepaczką tak długo, dopóki ciasto nie zacznie odstawać od garnka. Zestaw masę z ognia i ostudź.
W tym czasie oddziel żółtka od białek. Białka ubij na sztywną pianę.
Gdy ciasto będzie wystudzone, wmieszaj za pomocą miksera żółtka i skórkę z cytryny. Na koniec delikatnie dodaj białka i dokładnie wymieszaj z resztą ciasta.
Połowę masy przełóż do formy wyłożonej papierem do pieczenia. Na wierzch rozłóż równomiernie rabarbar i przykryj resztą ciasta.
Ciasto włóż do piekarnika nagrzanego do 180 stopni. Piecz 30-40 minut (do suchego patyczka). Wyjmij je z formy, gdy lekko ostygnie, żeby uniknąć opadnięcia. Możesz posypać cukrem pudrem.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Polska kuchnia. Gotować… lecz co?”, Skawina 1925
Spróbuj również innych dań z rabarbarem:
Tarta z powidłami śliwkowymi
Mazurek kruchy z marmeladą śliwkową (1900)
Choć oryginalny przepis na to ciasto można znaleźć w dziale z mazurkami, bardziej przypomina tradycyjną kruchą tartę. Do nadzienia można użyć dowolnych powideł, chociaż akurat śliwkowe (najlepiej własnej roboty) świetnie pasują – są gęste i podczas pieczenia nie wsiąkają w ciasto. Jeśli lubicie słodkie ciasta, dodajcie więcej cukru, tarta według tego przepisu nie jest bardzo słodka, osłodą są powidła (dla mnie te proporcje są idealne).
SKŁADNIKI:
320 g mąki pszennej
130 g cukru
100 g masła w temperaturze pokojowej
2 jajka
1 żółtko
2 łyżki śmietany 18%
250 g powideł śliwkowych
łyżka płatków migdałowych
Wymieszaj mąkę i cukier. Dodaj pokrojone w niewielkie kawałki masło, śmietanę i 2 jajka. Zagniataj ciasto dłońmi, dopóki nie będzie jednolite i sprężyste.
Odłóż 1/3 ciasta, resztę rozwałkuj i wyłóż dno i boki formy do tarty lub tortownicy wysmarowanej masłem i wysypanej mąką.
Na ciasto przełóż powidła.
Resztę ciasta rozwałkuj. Możesz wycinać z niego paski, by na wierzchu tarty zrobić kratkę, albo inne dowolne kształty. Ozdób nimi wierzch tarty, następnie za pomocą pędzelka posmaruj ozdoby i brzegi tarty rozkłóconym żółtkiem. Na koniec posyp tartę płatkami migdałów.
Wstaw tartę do piekarnika nagrzanego na 180 stopni. Piecz 35-40 minut. Podawaj schłodzoną.
stary przepis oryginalny (www.polona.pl)
„Kucharka litewska (…)”, Wincenta Zawadzka, 1900
Wpis powstał we współpracy z Villa Italia. Ta piękna zastawa ze zdjęcia to część serii Roslin.
Spróbuj również: